الحنین إلی الوطن فی شعر شعراء الرابطه القلمیه

الملخّص الحنین إلی الوطن، کان من الموضوعات الأساسیّه منذ أزمنه قدیمه فی الأدب العربی. فی العصور الماضیه کان یبین الشعراء تذکاراتهم الجیّده، و الحنین إلی الحبیبه ، و القبیله، و الأطلال و الدمن بتحسّر فی أشعارهم. توجد نماذج منها فی أشعار إمرء القیس و عنتره و... . راج هذا النوع من الحنین فی أشعار الشعراء فی العصر الأموی و العباسی کثیراً بسبب الفتوحات و الهجره. نحن شاهدنا آثاراَ کثیره کـ«الحنین إلی الأوطان »للجاحظ فی هذا العصر. قد تجلّی الحنین إلی الوطن فی الشعر المعاصر و لاسیّما المهجریین کثیراً. الحنین إلی الوطن من العناصر البارزه و الغالبه علی الأدب المهجری. المهجریون هم الّذین هاجروا إلی أمیرکا بدلائل سیاسیٍّه، اقتصادیٍّه، اجتماعیٍّه و... و أسّسوا نوادیاً مختلفه مثل «الرابطه القلمیّه» و « العصبه الأندلسیّه». و قد تجلّی الحنین إلی الوطن فی أشعارهم بصور مختلفه کـَ : الحنین إلی عهد الطفوله و الصِّبا، الحبیبه و الطبیعه و ... . و أیضاً قد توجد الوطنیّات کثیراً فی أشعارهم، مثل: الحریّه، و الدعوه الی الکفاح مع الاستبداد و الاستعمار، الاعتزاز بالشرق و... . الوطن عندهم له شأن عظیم بحیث کانوا یخاطبونه کالأمّ و یحترمونه. مزج الحنین إلی الوطن مع الحنین إلی الحبیبه، عهد الطفوله و الصّبا کانت من الموضوعات التی قد راجت فی أشعار المهجریین کثیراّ. إنّهم التجأوا إلی الطبیعه فی عالم الخیال کالقدماء حتّی یسلّوا أنفسهم لأجل فراق الأصدقاء و البعد عن الوطن و افترضوا الغابه و القفر وطناً لأنفسهم. بعض من شعراء المهجر منهم نسیب عریضه قد اتّخذوا أمیرکا وطناً لأنفسهم و البعض الآخر قد بیّنوا حنینهم إلیها کأرض. الکلمات الرئیسیّه: المهجر، الحنین، الوطن، الأشعار الوطنیّه چکیده پیشینه ی اشتیاق به وطن در ادبیات عرب به عصر کهن برمی گردد. در گذشته شاعران خاطرات خوش و اشتیاق به محبوب، و قبیله و آثار باقیمانده از قبیله یا محبوب (اطلال و دمن) را با حسرت در اشعار شان بیان می داشتند که نمونه ی بارز آن را در اشعار إمرء القیس و عنتره و... می توان یافت. در واقع اطلال و دمن شکل ابتدائی وطن در نزد آنان محسوب می شد. این نوع حنین به وطن در شعر شاعران عصر أموی و عباسی به خاطر فتوحات و مهاجرت هایی که صورت گرفت بیشتر رواج پیدا کرد. ما شاهد آثار بسیاری از قبیل «الحنین إلی الأوطان» جاحظ، در این دوره هستیم. اشتیاق به وطن در دوره ی معاصر خصوصاً در شعر مهجری ها بیشتر نمود پیدا کرد. اشتیاق به وطن یکی از ویژگی های بارز ادب مهجر می باشد. مهجری ها کسانی بودند که در اواخر قرن نوزدهم به دلایل سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و... به آمریکا مهاجرت کردند و انجمن های مختلفی از جمله «رابطه قلمیه» و «عصبه اندلسیه» را تأسیس نمودند. ایشان اشتیاق خود را به وطن با مضامین مختلفی مانند اشتیاق به خانواده، دوستان، دوران کودکی ، طبیعت و محبوب و... بیان داشتند. شعرهای ملّی مانند دعوت به آزادی، مبارزه با استعمارگران، افتخار به شرق و...در اشعارشان به وفور یافت می شود. وطن از دید مهجری ها از جایگاه ویژه ای برخوردار بود، به طوری که آن ها به وطن به عنوان مادر می نگریستند و احترام خاصی برای آن قائل بودند. آمیختن اشتیاق به وطن با اشتیاق به محبوب ، خانواده و دوران کودکی از موضوعاتی است که در شعر مهجری ها بیشتر معمول بود. ایشان برای این که بتوانند درد دوری از وطن و فراق یاران را تا حدودی التیام بخشند و بساط امنی برای روح خویش بیابند به عالم خیال پناه برده و جنگل و بیابان را با تأسی از سبک آباء و اجداد خویش به عنوان وطن خیالی خویش محسوب می کردند. برخی از مهجری ها مانند نسیب عریضه آمریکا را به عنوان وطن اتّخاذ نمودند و برخی دیگر اشتیاق خود را به آن به عنوان یک سرزمین بیان می داشتند. واژگان کلیدی: مهجر، اشتیاق، وطن، شعرهای میهنی abstract desire for homeland has a long history in the arabic literature. in past poets expressed their good memories, desire for beloved and tribe, and their relic regretfully .the poetry of pagan poets such as amrolgheys and antare is epitome of such poetry. indeed, tribe’s or beloved’s relic was considered to be the primitive form of homeland. this sort of desire for homeland was prevalent in the poetry of omavi and abasi periods due to the conquests and migrations. we witness the emergence of related works in this era which jahez’s “alhanin ela alotan” is an example. in the contemporary period, desire for homeland was expressed in the poetry of mahjars. desire for homeland is one of the significant features of mahjar literature. mahjars were those who migrated to america in late 19th century . due to political, economical, and social reasons and founded different institutions there including “rabetat ghalmiyat” and “osbatolandolosiyat”.the desire for homeland ws expressed in the form of desire for fmily, friends, childhood, nature, and beleved. national anthems calling for liberty, fighing with colonizers, and also sense of pride toward east are dominant in their poems. homeland occupies a special place in their poetry in the sense that they looked at it as mother figure. combination of desire for homeland with desire for beloved, family, and childhood were among the recurrent topics in the poetry of mahjar. to endure the pain of exile and separation from friends and to provide a sort of relief for their soul, mahjars refuge to the world of imagination and following their ancestors assumed forests and deserts as their own imaginary homelands.some of the mahjars like nasib arizeh took america as their homeland, but others depicted their desire for it as a mere land. key words: mahjar, desire, homeland, national anthems.